See acies on Wiktionary
{
"categories": [
{
"kind": "other",
"name": "Anagramm sortiert (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Latein",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Rückläufige Wörterliste (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Substantiv (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Substantiv 5. Deklination (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Siehe auch",
"orig": "siehe auch",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Übersetzungen (Altgriechisch)",
"parents": [],
"source": "w"
},
{
"kind": "other",
"name": "Übersetzungen (Latein)",
"parents": [],
"source": "w"
}
],
"coordinate_terms": [
{
"sense_index": "9",
"word": "pugna"
},
{
"sense_index": "9",
"word": "proelium"
}
],
"etymology_text": "verwandt mit dem Adjektiv ācer ^(→ la) ‚scharf, spitz‘ und dem Verb acere ^(→ la) ‚geschmacklich: sauer sein, scharf sein‘; ferner mit dem altgriechischen Substantiv ἀκρίς (akris^☆) ^(→ grc) ‚die Spitze‘",
"forms": [
{
"form": "aciēs",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "aciēs",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "aciēī",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "aciērum",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "aciēī",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "aciēbus",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "aciem",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "aciēs",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "aciēs",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "aciēs",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "aciē",
"tags": [
"ablative",
"singular"
]
},
{
"form": "aciēbus",
"tags": [
"ablative",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "a·ci·es",
"lang": "Latein",
"lang_code": "la",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"ref": "Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat) .",
"text": "„non placet quem scurrae laudant, manipulares mussitant, / neque illi quorum lingua gladiorum aciem praestringit domi.“ (Plaut. Truc. 491–492)"
},
{
"ref": "Lucius Annaeius Seneca, Epistulae Morlales, Liber IX, LXXVI.",
"text": "gladium bonum dices non cui auratus est balteus nec cuius vagina gemmis distinguitur, sed cui et ad secandum subtilis acies est et mucro munimentum omne rupturus;"
},
{
"ref": "Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat) .",
"text": "übertragen: „orationis aciem contra conferam.“ (Plaut. Epid. 547)"
}
],
"glosses": [
"spitzer, scharfer Rand; Schärfe, Schneide"
],
"id": "de-acies-la-noun-ai35tFTo",
"sense_index": "1"
},
{
"examples": [
{
"text": "„Curate ut splendor meo sit clupeo clarior / quam solis radii esse olim quom sudumst solent, / ut, ubi usus veniat, contra conserta manu / praestringat oculorum aciem in acie hostibus.“ (Plaut. Mil. 1–4)"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, De finibus bonorum et malorum, Liber IV, XVIII",
"text": "hebes acies est cuipiam oculorum, corpore alius senescit;"
}
],
"glosses": [
"Sehkraft, Schärfe"
],
"id": "de-acies-la-noun-Ht-PdZ~B",
"raw_tags": [
"übertragen auf das Auge"
],
"sense_index": "2"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Publius Ovidius Naso, Metamorphoses, Liber III, V. 381",
"text": "hic stupet, utque aciem partes dimittit in omnis,"
}
],
"glosses": [
"Blick"
],
"id": "de-acies-la-noun-CIi0L4vU",
"sense_index": "3",
"tags": [
"figurative"
]
},
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, De natura deorum II, 142",
"text": "aciesque ipsa, qua cernimus, quae pupula vocatur, ita parva est, ut ea, quae nocere possint, facile vitet;"
}
],
"glosses": [
"Pupille"
],
"id": "de-acies-la-noun-Tn66aQjt",
"sense_index": "4",
"tags": [
"figurative"
]
},
{
"glosses": [
"Auge"
],
"id": "de-acies-la-noun-oFtlo8T1",
"sense_index": "5",
"tags": [
"figurative"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "„ad eam rem habeo omnem aciem, tibi uti dudum iam demonstravi.“ (Plaut. Mil. 1028)"
}
],
"glosses": [
"Geistesschärfe, Scharfsinn"
],
"id": "de-acies-la-noun-4RMk6-Bs",
"raw_tags": [
"übertragen auf den Verstand"
],
"sense_index": "6"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Gaius Iulius Caesar, Commentarii de bello Gallico, Liber I, 25,7",
"text": "Romani conversa signa bipertito intulerunt: prima et secunda acies, ut victis ac submotis resisteret, tertia, ut venientes sustineret."
}
],
"glosses": [
"Schlachtlinie, Schlachtreihe"
],
"id": "de-acies-la-noun-b4Jt7a1p",
"sense_index": "7",
"topics": [
"military"
]
},
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Terentius Varro; Georg Goetz, Fritz Schöll (Herausgeber): De lingua Latina. Quae supersunt. Accedunt grammaticorum Varronis librorum fragmenta. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1910 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive) , Seite 28.",
"text": "„pilani triarii quoque dicti, quod in acie tertio ordine extremi subsidio deponebantur;“ (Var. LL 5,89)"
},
{
"ref": "Gaius Iulius Caesar, Commentarii de bello Gallico, Liber II, 8,5",
"text": "reliquas VI legiones pro castris in acie constituit."
}
],
"glosses": [
"Schlachtordnung"
],
"id": "de-acies-la-noun--e8h8S3g",
"raw_tags": [
"Militär: Gesamtheit von [7]"
],
"sense_index": "8"
},
{
"examples": [
{
"text": "„at ita me machaera et clupeus * * * meus / bene iuvent pugnantem in acie:“ (Plaut. Cruc. 574–575)"
},
{
"text": "„hostis vivos rapere soleo ex acie:“ (Plaut. Pseud. 655)"
},
{
"ref": "Gaius Iulius Caesar, Commentarii de bello Gallico, Liber VII, 29,2",
"text": "Non virtute neque in acie vicisse Romanos, sed artificio quodam et scientia oppugnationis, cuius rei fuerint ipsi imperiti."
}
],
"glosses": [
"Schlacht, Feldschlacht"
],
"id": "de-acies-la-noun-MR5cEbEK",
"sense_index": "9",
"topics": [
"military"
]
}
],
"sounds": [
{
"lang": "Latein",
"lang_code": "la"
},
{
"audio": "La-ecc-acies.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/b5/La-ecc-acies.ogg/La-ecc-acies.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/La-ecc-acies.ogg"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "4",
"word": "pupula"
},
{
"sense_index": "4",
"word": "pupilla"
},
{
"sense_index": "5",
"word": "oculus"
}
],
"tags": [
"feminine"
],
"translations": [
{
"lang": "Für [1] siehe Übersetzungen zu Schärfe",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"feminine"
],
"word": "Schneide"
},
{
"lang": "Für [2] siehe Übersetzungen zu Sehkraft",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"feminine"
],
"word": "Schärfe"
},
{
"lang": "Für [6] siehe Übersetzungen zu Geistesschärfe",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"masculine"
],
"word": "Scharfsinn"
},
{
"lang": "Für [7] siehe Übersetzungen zu Schlachtlinie",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"feminine"
],
"word": "Schlachtreihe"
},
{
"lang": "Für [9] siehe Übersetzungen zu Schlacht¹",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"feminine"
],
"word": "Feldschlacht"
}
],
"word": "acies"
}
{
"categories": [
"Anagramm sortiert (Latein)",
"Latein",
"Rückläufige Wörterliste (Latein)",
"Substantiv (Latein)",
"Substantiv 5. Deklination (Latein)",
"siehe auch",
"Übersetzungen (Altgriechisch)",
"Übersetzungen (Latein)"
],
"coordinate_terms": [
{
"sense_index": "9",
"word": "pugna"
},
{
"sense_index": "9",
"word": "proelium"
}
],
"etymology_text": "verwandt mit dem Adjektiv ācer ^(→ la) ‚scharf, spitz‘ und dem Verb acere ^(→ la) ‚geschmacklich: sauer sein, scharf sein‘; ferner mit dem altgriechischen Substantiv ἀκρίς (akris^☆) ^(→ grc) ‚die Spitze‘",
"forms": [
{
"form": "aciēs",
"tags": [
"nominative",
"singular"
]
},
{
"form": "aciēs",
"tags": [
"nominative",
"plural"
]
},
{
"form": "aciēī",
"tags": [
"genitive",
"singular"
]
},
{
"form": "aciērum",
"tags": [
"genitive",
"plural"
]
},
{
"form": "aciēī",
"tags": [
"dative",
"singular"
]
},
{
"form": "aciēbus",
"tags": [
"dative",
"plural"
]
},
{
"form": "aciem",
"tags": [
"accusative",
"singular"
]
},
{
"form": "aciēs",
"tags": [
"accusative",
"plural"
]
},
{
"form": "aciēs",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"singular"
]
},
{
"form": "aciēs",
"raw_tags": [
"Vokativ"
],
"tags": [
"plural"
]
},
{
"form": "aciē",
"tags": [
"ablative",
"singular"
]
},
{
"form": "aciēbus",
"tags": [
"ablative",
"plural"
]
}
],
"hyphenation": "a·ci·es",
"lang": "Latein",
"lang_code": "la",
"pos": "noun",
"senses": [
{
"examples": [
{
"ref": "Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat) .",
"text": "„non placet quem scurrae laudant, manipulares mussitant, / neque illi quorum lingua gladiorum aciem praestringit domi.“ (Plaut. Truc. 491–492)"
},
{
"ref": "Lucius Annaeius Seneca, Epistulae Morlales, Liber IX, LXXVI.",
"text": "gladium bonum dices non cui auratus est balteus nec cuius vagina gemmis distinguitur, sed cui et ad secandum subtilis acies est et mucro munimentum omne rupturus;"
},
{
"ref": "Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat) .",
"text": "übertragen: „orationis aciem contra conferam.“ (Plaut. Epid. 547)"
}
],
"glosses": [
"spitzer, scharfer Rand; Schärfe, Schneide"
],
"sense_index": "1"
},
{
"examples": [
{
"text": "„Curate ut splendor meo sit clupeo clarior / quam solis radii esse olim quom sudumst solent, / ut, ubi usus veniat, contra conserta manu / praestringat oculorum aciem in acie hostibus.“ (Plaut. Mil. 1–4)"
},
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, De finibus bonorum et malorum, Liber IV, XVIII",
"text": "hebes acies est cuipiam oculorum, corpore alius senescit;"
}
],
"glosses": [
"Sehkraft, Schärfe"
],
"raw_tags": [
"übertragen auf das Auge"
],
"sense_index": "2"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Publius Ovidius Naso, Metamorphoses, Liber III, V. 381",
"text": "hic stupet, utque aciem partes dimittit in omnis,"
}
],
"glosses": [
"Blick"
],
"sense_index": "3",
"tags": [
"figurative"
]
},
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Tullius Cicero, De natura deorum II, 142",
"text": "aciesque ipsa, qua cernimus, quae pupula vocatur, ita parva est, ut ea, quae nocere possint, facile vitet;"
}
],
"glosses": [
"Pupille"
],
"sense_index": "4",
"tags": [
"figurative"
]
},
{
"glosses": [
"Auge"
],
"sense_index": "5",
"tags": [
"figurative"
]
},
{
"examples": [
{
"text": "„ad eam rem habeo omnem aciem, tibi uti dudum iam demonstravi.“ (Plaut. Mil. 1028)"
}
],
"glosses": [
"Geistesschärfe, Scharfsinn"
],
"raw_tags": [
"übertragen auf den Verstand"
],
"sense_index": "6"
},
{
"examples": [
{
"ref": "Gaius Iulius Caesar, Commentarii de bello Gallico, Liber I, 25,7",
"text": "Romani conversa signa bipertito intulerunt: prima et secunda acies, ut victis ac submotis resisteret, tertia, ut venientes sustineret."
}
],
"glosses": [
"Schlachtlinie, Schlachtreihe"
],
"sense_index": "7",
"topics": [
"military"
]
},
{
"examples": [
{
"ref": "Marcus Terentius Varro; Georg Goetz, Fritz Schöll (Herausgeber): De lingua Latina. Quae supersunt. Accedunt grammaticorum Varronis librorum fragmenta. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1910 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive) , Seite 28.",
"text": "„pilani triarii quoque dicti, quod in acie tertio ordine extremi subsidio deponebantur;“ (Var. LL 5,89)"
},
{
"ref": "Gaius Iulius Caesar, Commentarii de bello Gallico, Liber II, 8,5",
"text": "reliquas VI legiones pro castris in acie constituit."
}
],
"glosses": [
"Schlachtordnung"
],
"raw_tags": [
"Militär: Gesamtheit von [7]"
],
"sense_index": "8"
},
{
"examples": [
{
"text": "„at ita me machaera et clupeus * * * meus / bene iuvent pugnantem in acie:“ (Plaut. Cruc. 574–575)"
},
{
"text": "„hostis vivos rapere soleo ex acie:“ (Plaut. Pseud. 655)"
},
{
"ref": "Gaius Iulius Caesar, Commentarii de bello Gallico, Liber VII, 29,2",
"text": "Non virtute neque in acie vicisse Romanos, sed artificio quodam et scientia oppugnationis, cuius rei fuerint ipsi imperiti."
}
],
"glosses": [
"Schlacht, Feldschlacht"
],
"sense_index": "9",
"topics": [
"military"
]
}
],
"sounds": [
{
"lang": "Latein",
"lang_code": "la"
},
{
"audio": "La-ecc-acies.ogg",
"mp3_url": "https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/b5/La-ecc-acies.ogg/La-ecc-acies.ogg.mp3",
"ogg_url": "https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:FilePath/La-ecc-acies.ogg"
}
],
"synonyms": [
{
"sense_index": "4",
"word": "pupula"
},
{
"sense_index": "4",
"word": "pupilla"
},
{
"sense_index": "5",
"word": "oculus"
}
],
"tags": [
"feminine"
],
"translations": [
{
"lang": "Für [1] siehe Übersetzungen zu Schärfe",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"feminine"
],
"word": "Schneide"
},
{
"lang": "Für [2] siehe Übersetzungen zu Sehkraft",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"feminine"
],
"word": "Schärfe"
},
{
"lang": "Für [6] siehe Übersetzungen zu Geistesschärfe",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"masculine"
],
"word": "Scharfsinn"
},
{
"lang": "Für [7] siehe Übersetzungen zu Schlachtlinie",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"feminine"
],
"word": "Schlachtreihe"
},
{
"lang": "Für [9] siehe Übersetzungen zu Schlacht¹",
"lang_code": "übersetzungen umleiten",
"sense": "Übersetzungen umgeleitet",
"sense_index": "*",
"tags": [
"feminine",
"feminine"
],
"word": "Feldschlacht"
}
],
"word": "acies"
}
Download raw JSONL data for acies meaning in All languages combined (6.7kB)
This page is a part of the kaikki.org machine-readable All languages combined dictionary. This dictionary is based on structured data extracted on 2024-11-05 from the dewiktionary dump dated 2024-10-20 using wiktextract (fbeafe8 and 7f03c9b). The data shown on this site has been post-processed and various details (e.g., extra categories) removed, some information disambiguated, and additional data merged from other sources. See the raw data download page for the unprocessed wiktextract data.
If you use this data in academic research, please cite Tatu Ylonen: Wiktextract: Wiktionary as Machine-Readable Structured Data, Proceedings of the 13th Conference on Language Resources and Evaluation (LREC), pp. 1317-1325, Marseille, 20-25 June 2022. Linking to the relevant page(s) under https://kaikki.org would also be greatly appreciated.